Argentijnse soja in handen van Monsanto

Glyfosaat, een onkruidverdelger die in de sojateelt gebruikt wordt, is verantwoordelijk voor misvormingen bij pasgeborenen, miskramen en kankers. Dit product zit in de samenstelling van Round Up, een pesticide die verkocht wordt door de Amerikaanse onderneming Monsanto. Verschillende studies bevestigen het gevaar van deze producten en de schade die zij veroorzaken voor de personen die ermee omgaan.

Geïrriteerde ogen, hoofd- en maagpijn, braken, huidaandoeningen op handen, gezicht en benen: dat zijn de symptomen bij Maira Castillo. Dit meisje, amper vier jaar, lijdt aan een sterke vergiftiging door pesticiden; een intensieve behandeling vereist dringende hospitalisatie.

Heel de familie woont in Quimili in Argentina. Reeds vijftig jaar werken zij allen in de landbouw. Niemand twijfelt aan de oorzaak van Maira's ziekte. Het gaat hier om pesticiden die met een vliegtuig over de aangrenzende sojavelden verspreid worden. Jammer genoeg is haar ziekte geen alleenstaand geval. De voorbije tien jaar zijn duizenden mensen ziek geworden. Er werden honderden klachten neergelegd waaraan geen gevolg wordt gegeven. Er ontbreekt immers een studie die het verband bewijst tussen het gebruik van pesticiden en de ziekteverschijnselen van de landbouwers.

Toch bevestigen een aantal onderzoeken het toxische en vervuilende effect van glyfosaat, de meest gebruikte onkruidverdelger bij de sojateelt. Alle beschuldigingen wijzen Roundup aan. Dit product wordt gecommercialiseerd door de Amerikaanse maatschappij Monsanto, de wereldleider voor landbouwproducten. Round Up, wordt ervan beschuldigd allergieën, vergiftigingen, misvormingen, miskramen en kankers te veroorzaken. Landbouwers, plattelandsdokters, biochemici, onderzoekers, allen klagen zij de nieuwe landbouwpraktijken aan die monoculturen, gebruik van genetisch gemanipuleerde organisen en chemische producten bevorderen.

Soja: chemici beschuldigen

In een tiental Argentijnse provincies strekt de sojateelt zich uit over 16,6 miljoen ha. De gezaaide soja heet "soja RR" omdat hij "resistent aan Round Up" is. Alleen dit type transgenetische soja, gewijzigd in het laboratorium, slaagt erin tot ontwikkeling te komen op dorre, rotsachtige gronden. Hij wordt geproduceerd en gecommercialiseerd door Monsanto dat ook Roundup verkoopt. Uitgestrooid over onkruid, doodt dit pesticide het in enkele dagen tijd.

In het Noordwesten van de streek van Córdoba, heeft de bevolking van de steden en dorpen Jesús María, Las Penas, Sebastián Elcano en Villa del Totoral het hoofd moeten bieden aan talrijke pogingen tot onteigening door de sojaondernemingen en -producenten. De dorpelingen die zich verzetten groepeerden zich. Hun verenging doopten ze "De rurale beweging van Córdoba". Dit jaar hebben zij moeten vechten tegen een andere bedreiging: vliegtuigen die pesticiden over de velden verstuiven, vliegen over hun boerderijen. Deze herhaalde besproeiingen vernielen hun teelten, doden hun dieren en schaden hun gezondheid. De organisatie MCC die deel uitmaakt van de nationale organisatie MNCI, de nationale rurale indianenbeweging, signaleert "vergiftigingsgevallen die na elke besproeiing hospitalisatie vereisen". Wat de productoren niet kunnen bekomen met bulldozers, verkrijgen zij door vergif.
De landbouwgemeenschappen beschuldigen de landbouwindustrie ervan de lucht, het water, het voedsel en de bodem te vervuilen. Klinische studies onderstrepen de nefaste effecten van de besproeiingen. Volgens Jorge Kaczewer, dokter aan de UBA en specialist in ecotoxologie, zijn "de symptomen huid- en oogaandoeningen, braakneigingen en overgeven, longoedemen, lage bloeddruk, allergische reacties, buikpijn, hevige diarree, flauwvallen, nieraandoeningen, veranderingen in de bloedspiegel en de pigmentatie van de huid".

De sojaproducerende maatschappijen geven toe dat zij minstens 10 liter Roundup per hectare gebruiken. Vorig jaar werden er 165 miljoen liters van deze onkruidverdelger verspreid over de Argentijnse velden.

Misvormingen en miskramen

Het dorpje San Cristobal, in het Noorden van Santa Fe, telt vijftienduizend inwoners. Gedurende het eerste semester van 2005, werden elf kinderen geboren met aangeboren misvormingen. Drie van hen zijn zeer vlug overleden. In de naburige plaatsen werden drie gelijkaardige gevallen gesignaleerd. Zonder de oorzaken aan te klagen merkt intendant Edgardo Martino op dat al deze "problematische geboorten" plaats hebben in de buurt van sojavelden, die regelmatig met pesticiden behandeld worden. Deze praktijk kende voorbije tien jaar een enorme toename.

Het fenomeen heeft de aandacht getrokken van een multidisciplinaire ploeg onderzoekers. Als resultaat van een twee jaar durende wetenschappelijke studie, betaald door het Italiaanse hospitaal van Rosario, hebben zij in zes dorpen van Pampa Humeda gevallen van misvormingen en kankers ontdekt. Bovendien vertoonde de bevolking vruchtbaarheidsproblemen. Allemaal te wijten aan een te lange blootstelling aan giftige, in de landbouw veel gebruikte producten, zoals glyfosaat.

De studie bracht aan het licht dat de vrouwelijke en mannelijke genitaliën zeer gevoelig zijn voor de werking van verschillende chemische stoffen die in de landbouw worden gebruikt. De onderzoekers hebben eveneens ontdekt dat de symptomen kunnen verschijnen als gevolg van direct contact met de toxische producten, maar dat zij ook kunnen voorkomen door besmetting van een kind door de moeder of de vader, op het moment van de conceptie.

Verbijsterd door het aantal prenatale stergevallen, miskramen en kankers in de streek van Cerrito, heeft dokter Gabriel Gianfellice, een boek geschreven, getiteld Soja, gezondheid en bevolking. Hierin onthult hij "het optreden van twee pathologische verschijnselen die sinds 1999 aanzienlijk toegenomen zijn: het overlijden van pasgeborenen tijdens de bevalling en de dood van de foetus in de loop van de zwangerschap".

Biochemicus Eric Seralini van de universiteit van Caen (Frankrijk) heeft aangetoond dat glyfosaat de placentacellen doodt, zelfs bij een zeer lage concentratie. Deze ontdekking zou een aanzienlijk aantal vroeggeboorten en miskramen kunnen verklaren. Dokter en onderzoeker Jorge Kaczewer preciseert dat de Franse studie eveneens aantoont dat Roundup giftiger is dan zijn actief element glyfosaat. Hij bevestigt dat dit pesticide aangeboren misvormingen, prenatale sterfte en miskramen veroorzaakt.

Besproeiing en kanker

De Groep voor Rurale Reflectie (GRR) heeft zes dorpen geïnventariseerd die de vernielingen door Roundup hebben aangeklaagd. De wijk Ituzaingo, gelegen in de voorsteden van Córdoba is er één van. Dit gehucht telt 5000 inwoners. Tweehonderd van hen hebben kanker. De wijk is vochtig en is samengesteld uit lage huisjes. Zij zijn slechts gescheiden van het sojaveld door een kleine baan. "Overal dragen vrouwen sjaals om de effecten van de chemotherapie te verbergen en de kinderen lijden aan leukemie" verklaart Sofia Gatica, lid van de vereniging "De Moeders van Ituzaingo". Deze organisatie is ontstaan naar aanleiding van de grote toename van het aantal zieken. Sofia Gatica heeft zelf een baby verloren die een afwijking aan de nieren had. Bovendien lijdt haar viertienjarige dochter aan een bloedziekte als gevolg van een vergiftiging. Dit laatste werd ook door officiële studie bevestigd.

De onderzoeken van de GRR bevestigen huidallergieën, ademhalingsmoeilijkheden, neurologische problemen, abnormale zwangerschappen en gevallen van misvormingen van de foetussen. In maart 2006 heeft de gemeenteraad het bloed van 30 kinderen doen onderzoeken: 23 onder hen waren vergiftigd door pesticiden. Volgens Sofia "lijdt in elke familie een persoon aan kanker, voornamelijk borst-, maag- en keelkanker". De jonge vrouw heeft een lijst opgesteld met alle problemen verbonden aan het gebruik van pesticiden voor de pasgeborenen: zij worden geboren zonder vingers, zonder bovenkaak, met vervormde organen en een slecht hormonaal evenwicht. "In mijn wijk zijn alle families ziek", voegt zij eraan toe.

Een ander voorbeeld: het dorp Monte Cristo gelegen in de provincie Córdoba. Onder de 5000 personen die in 2003 en 2004 geregistreerd werden, lijden er 37 aan kanker en 29 aan een aangeboren afwijking. De velden rond het dorp worden geregeld besproeid met pesticiden.

In het dorp Las Petacas (provincie Santa Fe) is de situatie gelijkaardig. Deze agglomeratie telt 800 inwoners. Onlangs heeft men 42 kanker- en 400 allergiegevallen geïnventariseerd. Alleen al in de maand oktober 2005 zijn vijf personen overleden aan kanker en twee aan leukemie. Deze akelige verhalen herhalen zich in San Francisco (Córdoba), San Lorenzo, San justo Piamonte, Alcorta en Máximo Paz (Santa Fe). Voor de GRR "is kanker op talrijke plaatsen een echte epidemie geworden. De verantwoordelijke is zonder twijfel het soort landbouw. Het is een catastrofe op vlak van de gezondheid, veroorzaakt door de grote landbouwgroepen."

Doden en twijfels

Alexis was 18 maanden oud, Rocio en Cristian waren 8 jaar. Zij woonden in de omgeving van Rosario del Tela, in het departement Gualeguaychù. Op zeven jaar tijd, van mei 2000 tot januari 2007, zijn zij alle drie gestorven. Norma Portillo, de moeder van Cristian, heeft klacht ingediend. Zij wilde de watervervuiling aanklagen, veroorzaakt door de chemische producten, gebruikt bij het sproeien van de sojavelden, vlak bij haar huis. Na elke besproeiing leden de kinderen aan braakneigingen, overgeven en hoofdpijnen. Op 15 januari, twee dagen voor de dood van Cristian, hadden de vliegtuigen nog giftige producten over de gewassen gesproeid.

De familie Portillo verfrist zich niet meer in het beekje vlak bij hun woning. Zij gebruikt geen putwater meer om te koken of te drinken. Zij woont niet meer waar zij altijd gewoond heeft. Een jaar geleden heeft zij haar geboortedorp verlaten om elders te gaan wonen. "Wanneer zij de velden besproeien sluiten wij ons thuis op. Op sommige dagen hebben wij hoofdpijn en irritaties van de keel en de ogen. Als het regent, drijft de beek vol dode vissen en de vlakte ligt bezaaid met dode duiven, patrijzen en hazen", vertelt Norma.

In een eerste periode hebben de directie van het moederhuis van Entre Rios en de coördinatiedienst voor gezondheid van Gualeguaychù de symptomen toegeschreven aan de bloedverwantschap van de ouders. Nadien spraken ze van een ongekende bacterie, daarna aan de vermeende slechte voeding van de kinderen. Voor Norma is deze uitleg een leugen. "Wij zijn arm, maar hebben geen gebrek aan voedsel. Zij vergiftigen ons, zij doden onze kinderen en trachten ons daarbij dan nog de schuld te geven".

Dra. Carmen Mercedes Báez werkt voor People's Health Movement - Argentinië.

Meer info

Een duister verhaal
Door D. A.

De Amerikaanse maatschappij Monsanto is de wereldleider op het vlak van landbouwproducten. In 2006 controleerde zij 20 % van de zaadmarkt en haar zakencijfer bedroeg 4.476 miljoen dollar. In haar publiciteit beweert Monsanto dat Round Up bio-afbreekbaar is en ze onderstreept dat het product specifiek "positief is voor het milieu".

Gedurende vijf jaar hebben de gerechtelijke autoriteiten van New York deze leugenachtige boodschappen aangeklaagd. In 1997 heeft Monsanto ze geschrapt van de verpakkingen. De maatschappij werd bovendien verplicht om een boete van 50 miljoen dollar te betalen. Voor de ambtenaar die belast was met het onderzoek was deze bestraffing "de laatste van een lange reeks boetes en gerechtelijke beslissingen tegen Monsanto. Hieronder vallen een schadeloosstelling van 108 miljoen dollar die in 1986 gestort werd aan een Texaanse bediende die nadien gestorven is aan leukemie, een boete van 648 miljoen dollar in 1990 betaald door Monsanto omdat het bedrijf "nagelaten" had om belangrijke sanitaire gegevens door te geven aan het Agentschap voor Milieubescherming, een boete van een miljoen dollar geëist in 1991 door de staat Massachussetts voor het illegaal uitgieten van 750.000 liter zuur afvalwater en een bestraffing van 39 miljoen dollar geëist door de stad Houston voor het stockeren zonder vergunning van gevaarlijke producten."

In Argentinië heeft Monsanto in 1956 een fabriek opgericht in Zarate (Buenos Aires). Deze fabriek is de belangrijkste productie-eenheid van Latijns-Amerika. Monsanto fabriceert er glyfosaat. Als Monsanto in haar reclame verklaart dat zij 95 % van de Argentijnse sojamarkt controleert, dan is dat vooral te danken aan Round Up "de wereldleader heeft een ware revolutie uitgelokt in de landbouwactiviteiten van honderden landen".

http://www.intal.be/nl/article/argentijnse-soja-handen-van-monsanto